Belangrijkste beleidsmatige ontwikkelingen

Regio Midden Holland

Inhoudelijk is het netwerk binnen de Regio Midden-Holland georganiseerd langs vijf tafels: (1) economie, onderwijs en arbeidsmarkt, (2) ruimte en wonen, (3) verkeer en vervoer, (4) sociaal domein en (5) duurzaamheid. In toenemende mate doen zich echter opgaven voor die de grenzen van elk van de tafels overstijgen en die vragen om een bredere aanpak en een stevigere verbinding tussen de tafels. Daarvoor is de strategische agenda ‘De kracht van Midden-Holland: regio van verbinding’ opgesteld en is het kernverhaal van Midden-Holland omschreven rond de thema’s groeigebied, bereikbaarheid en economische vitaliteit. In 2022 wordt hier verder uitvoering aan gegeven.

Daarnaast wordt met Alphen aan de Rijn en Woerden gewerkt aan het opstellen van een nieuwe meerjarige agenda als basis voor de regionale samenwerking.

ODMH

Duurzaamheid

Het thema duurzaamheid staat prominent op de agenda bij gemeenten en provincie als gevolg van het VN-Klimaatakkoord van Parijs en de daaruit volgende Klimaatwet. De ODMH adviseert en ondersteunt gemeenten bij energietransitie, klimaatadaptatie, wettelijke taken energiebesparing bij bedrijven, circulaire economie, duurzame mobiliteit en verduurzaming van de gebouwde omgeving. De bestuurlijke tafel duurzaamheid van Regio Midden-Holland adviseert het bestuur van de ODMH structureel te investeren in de ODMH als kennisinstituut en uitvoeringsorganisatie op het gebied van duurzaamheid.

Omgevingswet

De komst van de Omgevingswet betekent dat er veel verandert. Bij het opstellen van Omgevingsvisies, gemeentelijke Omgevingsplannen en de provinciale Omgevingsverordening is de bij de ODMH aanwezige expertise en informatie over de fysieke leefomgeving benodigd. De wet treedt naar verwachting op 1 juli 2022 in werking. De ODMH bereidt zich, gezamenlijk met de opdrachtgevers en ketenpartners, voor op de toekomstige ontwikkelingen rondom de Omgevingswet.

Met de inwerkingtreding van de Omgevingswet worden gemeenten bevoegd gezag over de bodem. Verschillende taken worden van de provincie overgedragen naar gemeenten. Dat heeft financiële en juridische gevolgen. In 2021 en begin 2022 wordt invulling gegeven aan de overdracht van bodemtaken om deze vanaf 1 juli 2022 uit te voeren. Zorgpunt is de overdracht van middelen naar gemeenten voor deze taken. Duidelijkheid wordt pas eind 2021 verwacht.

De Wet kwaliteitsborging voor het bouwen treedt tegelijk in werking met de Omgevingswet. Afgesproken is dat de gemeente naast de handhavingsbevoegdheid ook de bevoegdheid tot het uitvoeren van toezicht houdt. Dit omdat de handhavende taak alleen uitvoerbaar is als ook kan worden waargenomen en beoordeeld of tot interveniëren moet worden overgegaan. Verder is afgesproken dat de wet alleen in werking treedt als er voldoende waarborgen zijn dat bouwprojecten onder het nieuwe stelsel doorgang kunnen vinden.

Groenalliantie Midden-Holland en omstreken

Het primaire belang van Groenalliantie is de bescherming van de belangen van natuur, recreatie en landschap conform de doelstelling in de Gemeenschappelijke regeling. In alle gebieden van Groenalliantie Midden-Holland zijn in 2021 verbeteringen en aanvullingen in de recreatieve voorzieningen uitgevoerd. Sinds 2017 voert Staatsbosbeheer het beheer van de gebieden uit en biedt daarnaast andere professionele inbreng zoals de inzet van menskracht, middelen, kennis, ervaring en terreinen. Gezien de positieve ervaringen is een nieuwe horizontale samenwerkingsovereenkomst aangegaan per 1 januari 2019 tot 1 januari 2026.

Groenalliantie wil ook in 2022 blijven investeren in nieuwe projecten die recreatieve meerwaarde bieden. Dit gebeurt binnen de kaders van het Ontwikkel- en beheerplan, voorzien van de bijbehorende (dynamische) investeringsagenda. Het Ontwikkel- en beheerplan geeft de richting en kaders aan voor het strategisch en tactisch handelen ten aanzien van investeringen, meerjarig beheer, omgang met maatschappelijke vraagstukken en samenwerking met andere partijen. Groenalliantie heeft daarvoor de organisatiekracht om samenwerkingen en allianties aan te gaan. Naast gebiedsgerichte investeringen wil Groenalliantie ook positief bijdragen aan maatschappelijke opgaven als bewegen, gezondheid, biodiversiteit, klimaatadaptatie en de energietransitie. De opgaven zoals benoemd in het Ontwikkel- en beheerplan worden opgepakt en samen met gebiedspartners en maatschappelijke partijen uitgewerkt.

Groenalliantie wil ook in 2022 in de regio Midden Holland graag het effect van haar eigen handelen vergroten door de samenwerking te zoeken met andere gebiedspartijen en terreinbeheerders aan “de Landschapstafel”, afhankelijk van hoe dit zich in relatie tot de provincie Zuid-Holland ontwikkelt. In aanvulling op de eigen gebiedsgerichte investeringen kan het hierbij bijvoorbeeld gaan om een gepaste bijdrage van Groenalliantie aan investeringen van derden in (recreatieve) verbindingen en transferia in en tussen de beheergebieden en hun omgeving.

Promen

Met Promen is het ‘Hoofdlijnenbesluit 2018-2025’ afgesloten. Hiermee is een financiële en juridische knip ingevoerd tussen de GR Promen (uitvoering Sociale Werkvoorziening) en de onderliggende BV die de Participatiewet (PW) dienstverlening uitvoert. De BV die de PW-dienstverlening uitvoert (re-integratiemodules, diverse arbeidscontracten zoals ‘Beschut Werk’, Garantiebaan en Regulier contract) heet ProWork. Jaarlijks maakt de gemeente Gouda maatwerkafspraken met Prowork.

Voor de WSW, die wordt uitgevoerd door Promen, zal de kostprijs per WSW-fte de komende jaren stijgen. Daarnaast neemt het aantal WSW’ers af. Om te voorkomen dat de exploitatietekorten toenemen, zullen, daar waar mogelijk, optimalisaties in de formatie staf en leiding en de overige bedrijfskosten worden doorgevoerd. Beide onderdelen (Promen en ProWork) zorgen ervoor dat – buiten onverwachte wijzigingen in wet- en regelgeving - er geen grote begrotingstekorten te verwachten zijn.

RDOG HM

De coronacrisis laat het belang van een moderne en wendbare gezondheidsdienst zien. De RDOG heeft de afgelopen tijd bewezen in te inspelen op de snel veranderende omstandigheden. De RDOG blijft deze ontwikkeling voortzetten. Om het werk goed te kunnen doen en de bijdrage te kunnen leveren, denkt de RDOG vooruit, werkt samen en maakt plannen. De samenleving beweegt en daarom moet een plan kunnen worden herzien en de samenwerking moet hierin kunnen meebewegen. 

Naar verwachting worden de werkzaamheden voor de coronabestrijding in de tweede helft van 2021 afgebouwd. De verwachting is dat in 2022 sprake is van voortgaande werkzaamheden om de negatieve maatschappelijke effecten van de coronacrisis op het gebied van volksgezondheid te bestrijden. Deze worden naar verwachting bekostigd uit aanvullende middelen van het Rijk.

Programma RDOG 2024. De meeste incidentele kosten voor het programma RDOG 2024 zijn gemaakt in 2020-2021, waardoor het incidentele deel van bijdragen in 2022 in mindering wordt gebracht op de BPI bijdragen. De kosten en opbrengsten zoals in deze Business case II zijn opgenomen, zijn in de programmabegroting 2022 verwerkt.

Programma GGD (Gemeentelijke Gezondheidsdienst Hollands Midden.) Het wettelijke takenpakket (schil 1) van de GGD blijft gelijk. Er is in de begroting 2022 voor Gezondheidsbescherming en Toezicht en ook Gezondheidsbevordering en Onderzoek geen sprake van taakuitbreidingen of taakinkrimping. Voor de taken van de jeugdgezondheidszorg 0-19 jaar geldt dat sprake is van enkele wijzigingen. De bekostiging voor het Rijksvaccinatieprogramma is gewijzigd en ook is de wettelijke opdracht voor de JGZ uitgebreid met een prenataal contactmoment.

Programma GHOR (Geneeskundige Hulpverlening Hollands Midden). Focus in 2022 ligt op introductie van het netcentrisch werken in de acute zorgketen. De gemeentebijdrage blijft, afgezien van de indexatie, gelijk aan de bijdrage in 2021.

Programma ZVH (Zorg- en Veiligheidshuis.) Sinds 1 januari 2021 is het Zorg- en Veiligheidshuis operationeel en gepositioneerd als een Resultaat Verantwoordelijke Eenheid (RVE) binnen de RDOG HM. Voor de taken Veiligheidshuis en meldpunt Zorg en Overlast wordt de financiering per 2022 aangepast. Gemeentelijke subsidies vervallen en in plaats daarvan wordt de financiering directer georganiseerd via de begroting van de RDOG HM. Voor de taken Khonraad en Zorgcoördinatie Mensenhandel is sprake van kleine veranderingen in de omvang van de taakuitvoering.

Programma RAV (Regionale Ambulancevoorziening Hollands Midden.) In 2021 heeft de RAV Hollands Midden op basis van de Wet Ambulancezorgvoorzieningen een vergunning gekregen voor het verlenen van ambulancezorg in de regio Hollands Midden. Het speerpunt voor de RAV is het bieden van goede zorg op het juiste moment door de juiste hulpverlener op de juiste plaats. Belangrijke ontwikkelingen in 2022 zijn daarbij de verdere implementatie van zorgcoördinatie, zorgdifferentiatie en verdere differentiatie in de urgenties waarmee ambulancezorg wordt ingezet. Intern zijn belangrijke speerpunten: de doorontwikkeling van het bekwaamheidsbeleid, het vinden, binden en boeien van zorgprofessionals en optimalisatie van de beschikbaarheid en spreiding van ambulances in de regio.

Grondbank RZG Zuidplas

De Grondbank heeft thans ca. 300 ha aan grond en opstallen in eigendom. Deze zijn voor het overgrote deel gelegen binnen de gemeente Zuidplas. De gemeente Gouda neemt voor 6% deel in de Grondbank. Op 1 juli 2021 is een koopovereenkomst gesloten tussen de Grondbank en de gemeente Zuidplas, waarin de gemeente Zuidplas de gronden van de Grondbank in eigendom overneemt. De koopovereenkomst zorgt ervoor dat de focus van de Grondbank komt te liggen op het beheren van het grondbezit en daarop aanwezigen opstallen totdat deze door de gemeente Zuidplas worden overgenomen. Het streven is daarbij dat de Grondbank per 31-12-2024 wordt opgeheven.

Veiligheidsregio Hollands Midden

Voor de Veiligheidsregio is voor 2022 een aantal punten van belang.

Meldkamer

De VRHM heeft een sterke meldkamer samen met de Veiligheidsregio Haaglanden en de Landelijke Meldkamer Samenwerking (LMS). De Veiligheidsregio Hollands Midden (VRHM) en de Veiligheidsregio Haaglanden (VRH) willen

komen tot een gezamenlijke (en verbeterde) meldkamer voor de brandweer, onder éénhoofdige aansturing waarin ook het werkgeverschap is opgenomen.

Brandweerzorg

Voor de nabije toekomst zijn voor de brandweer de volgende zaken van groot belang: het werven van vrijwilligers, het blussen van complexere branden vanwege technologische ontwikkelingen en de Omgevingswet. Het Veiligheidsberaad laat onderzoek uitvoeren naar een passende rechtspositie voor brandweervrijwilligers. Een ander belangrijk punt is de toekomstbestendige bluswatervoorziening. Dit is samen met gemeenten en drinkwaterbedrijven middels een pilot met een combinatie van waterwagens en watertransportsystemen opgepakt

Risico en crisisbeheersing

Vanuit het onderdeel risico- en crisisbeheersing wordt onder meer gewerkt aan het uitvoeren van risicoanalyses over fysieke veiligheid in de openbare ruimte, het opstellen van adviezen voor de vergunningverlening en het voorbereiden van de multidisciplinaire crisisorganisatie bij een grootschalig incident. Ook worden incidenten geëvalueerd. Inmiddels wordt er minder regelgericht en meer risicogericht gewerkt en richt de veiligheidsregio zich meer op risicomanagement van de veiligheidsketen.

GHOR

Samen met haar partners werkt de GHOR aan het vergroten van de zelfredzaamheid van mensen. Daarnaast ligt de aandacht op het versterken van de informatiedeling tussen de zorgketen en de crisisorganisatie. Dit gebeurt onder meer door de introductie van het netcentrisch werken. Verder richt de GHOR zich in 2021 op ziekenhuizen traumacentrum, RAV, GGD, huisartsenposten/kringen en de caresector in de regio.

Bevolkingszorg

De praktijk leert dat andere hulpdiensten steeds meer van gemeenten verwachten dat ze 24/7 inzetbaar zijn. Binnen de mogelijkheden van gemeenten wordt dit opgepakt. Een kwetsbaar punt voor gemeenten is de overgang van gemeentelijke crisisorganisatie naar staande gemeentelijke organisatie en de nafase. De Coronacrisis is voor de gemeente Gouda en andere gemeenten dan ook een testcase. Door nu al te starten met de voorbereiding op de nafase wordt dit door gemeenten opgepakt.

Gevolgen Wet normalisering rechtspositie ambtenaren (Wnra) voor de brandweervrijwilligers

Een belangrijk punt voor de toekomst dat voor structurele kosten zal zorgen is de Wet normalisering rechtspositie ambtenaren (Wnra). Doel van deze wet is om de rechtspositie van ambtenaren zoveel mogelijk gelijk te stellen aan die van werknemers in het bedrijfsleven. Dit heeft ook gevolgen voor brandweervrijwilligers. Brandweervrijwilligers worden onder de Wnra als deeltijdwerkers gezien die in aanmerking komen voor een arbeidscontract, pensioen moeten opbouwen enz. Momenteel is de veiligheidsregio bezig met een paar oplossingsrichtingen uit te werken.

Financiële kaderstelling

Het financiële kader betreffende de indexering en de eventuele algemene taakstelling voor 2021 wordt gevormd door de Financiële kaderstelling gemeenschappelijke regelingen Hollands-Midden (FKGR) voor de begrotingen 2021, opgesteld door het financieel overleg van de gemeenten in Hollands-Midden onder voorzitterschap van de Goudse wethouder Michiel Bunnik. In de systematiek van de FKGR ligt vanaf begroting 2020 besloten dat er geen nacalculatie op de toegekende indexering meer zal plaatsvinden. Wel stelt de FKGR dat als de reële ontwikkeling van de loonkosten of de materiele kosten te zeer afwijken van het indexpercentage dat op basis van de septembercirculaire wordt berekend, de bestuurlijke werkgroep de participanten en de gemeenschappelijke regelingen kan adviseren om af te wijken van het septembercirculaire percentage. Daarnaast zal in 2020 de huidige besluitvormingssystematiek door de FKGR nader worden bezien.

Belastingsamenwerking Gouwe Rijnland

deelnemersbijdrage

De deelnemers betalen een jaarlijkse bijdrage (deelnemersbijdrage) op basis van de vastgestelde verdeelsleutels zoals aantal objecten, aantal aanslagen en aantal heffingen. De bijdrage voor 2022 is geïndexeerd ten opzichte van 2021. Het percentage is bepaald door de indexatie voor lonen en prijzen op basis van de prijsoverheidsconsumptie van het CPB. De berekende deelnemersbijdrage is een voorschot. Na afloop van het jaar vindt een afrekening plaats gebaseerd op de doorrekening van de werkelijke cijfers in het kostprijscalculatiemodel (het werkelijk aantal aanslagen, aanslagregels, getaxeerde objecten).

De meerjarenbegroting wordt meer dan voorheen omgeven door onzekerheden van buitenaf. De kosten stijgen onder andere als gevolg van digitalisering en bezwaarafhandeling.

Ontwikkelingen 2022

Kostenstijging als gevolg van digitalisering.

Enkele jaren geleden was de verwachting dat digitaliseren en basisregistraties zouden leiden tot meer efficiency en lagere kosten. Door het stellen van hoge eisen aan beveiliging en privacy lopen de kosten echter alleen maar op. De BSGR denkt na over mogelijkheden om kostenstijging te beperken. Opschaling van het aantal deelnemers kan kostenvoordelen bieden en kan ook voorzien in de steeds hogere eisen die gesteld worden aan de kwaliteit van de medewerkers. Informatiebeveiliging en privacy bijvoorbeeld vragen om speciale kennis en expertise. Naast opschaling kan het samengaan met een ander belastingkantoor ook wenselijk zijn.

In 2021 is de gemeente Velsen toegetreden tot de gemeenschappelijke regeling BSGR. Dit levert voor de huidige deelnemers een klein financieel voordeel op. Hoe groot het voordeel voor de gemeente Gouda zal zijn, is nog niet aan te geven. Omdat de definitieve bijdrage achteraf wordt vastgesteld aan de hand van de totale kosten in relatie tot de producten die een deelnemer bij de BSGR heeft afgenomen, is de kostprijscalculatie inclusief de kosten van de gemeente Velsen begin 2023 beschikbaar.

Kostenstijging als gevolg van bezwaarafhandeling.

Uit de jaarcijfers van 2020 bleek dat Gouda meer kosten heeft gemaakt dan inmiddels betaald was via de deelnemersbijdrage. Deze hogere kosten worden hoofdzakelijk veroorzaakt door de no cure no pay bureaus die namens belastingplichtigen bezwaar maken tegen de belastingaanslag/WOZ-waarde. De bijdrage voor 2022 is daarom naar boven bijgesteld. De bijdrage is overigens nog steeds lager dan de deelnemersbijdrage van 2018, toen deze nog niet werd bepaald door de uitkomsten van het kostprijscalculatiemodel.

De kosten voor bezwaarafhandeling door no cure no pay bureaus nemen mogelijk alleen maar toe. Naar verwachting treedt met ingang van 1 januari 2022 de fiscale Vereenvoudigingswet 2017 in. Dan kan formeel bezwaar worden aangetekend tegen het niet toekennen van een kwijtscheldingsverzoek. De verwachting is dat hiermee een nieuwe doelgroep voor no cure no pay bureaus gaat ontstaan.

Wijziging belastingstelsel van de waterschappen en herziening gemeentelijke belastinggebied

In het rapport dat onderdeel is van het pakket Bouwstenen voor een beter belastingstelsel geeft de werkgroep Herziening gemeentelijk belastinggebied aan dat een verschuiving van 4 of 6 miljard euro aan rijksbelastingen naar het gemeentelijk belastinggebied gemeenten meer autonomie geeft om hun eigen keuzes te maken. Naast de genoemde verschuiving wordt gesproken over een aanpassing van de grondslag voor de OZB en modernisering en uitbreiding van de overige gemeentelijke belastingen. Dit zal consequenties hebben voor de uitvoeringstaken van de BSGR. Het heffen en innen van een breder gemeentelijk belastingscala zal leiden tot hogere uitvoeringslasten.